تورك مشاهير و مفاخير لر
AZƏRBAYCAN,QAŞQAE,TÜRKMƏN,XƏLƏC ،ƏFŞAR VƏ...
+0 به يه ن
یاییلیب : چهارشنبه 14 اردیبهشت 1390 | یازار : صاديق صاديقي | بؤلوم : شعر،موسيقي و ادبيات | 0 باخيش لار
دكتر غلامحسين ساعدي پزشك و داستان نويس مشهور آذربايجاني







شادروان دكتر غلام حسين ساعدي متخصص بيماريهاي اعصاب و روان از پزشكان بنام آذربايجاني است كه علاوه بر رشته پزشكي يد طولاني در نوشتن آثار ادبي همچون دهها داستان ،نمايشنامه ،اشعار،ترجمه كتب خارجي ،انتشار مجله و فصلنامه و دهها كار ادبي ديگر دارد وافتخار بزرگي براي آذربايجانيها و ايران بوده و هست .بي شك فيلم سينمايي گاو به گارگرداني داريوش مهرجويي به سال 1348،فيلم سينمايي آرامش در حضور ديگران ساخته ناصر تقوايي به سال 1349،فيلم سينمايي دايره مينا به كارگرداني داريوش مهرجويي به سال 1353كه براساس داستانهاي دكتر غلامحسين ساعدي ساخته شده است را ميتوان از شاهكارهاي ادبي و سينمايي كشورمان ياد كنيم .شادروان دكترغلامحسين ساعدي (مشهور به گوهر مراد) روز سه شنبه بيست وچهارم دي ماه يك هزار سيصد وچهارده سال شمسي ازوالدين آذربايجاني بنامهاي علي اصغرو مادر طيبه درشهر تبريز به دنيا آمد. وي در سال 1322 وارد دبستان بدر و در سال 1329 وارد دبيرستان منصور شد.در سال 1330 همزمان با نهضت ملي فعاليت سياسي خود را آغاز كرد. طي سال هاي بعد مسووليت انتشار روزنامه هاي فرياد، صعود و جوانان آذربايجان را برعهده گرفت و مقالات و داستان هايي در اين سه روزنامه و همچنين " دانش آموز" چاپ تهران منتشر كرد.بعد از كودتاي 28مرداد 1332 به مدت دو ماه مخفي شد و در شهريور ماه اين سال دستگير و چند ماهي در زندان به سر برد.در سال 1334 وارد دانشكده پزشكي تبريز شد و سال بعد همكاري خود با مجله سخن آغاز كرد. در اين سال داستان مرغ انجير و پيگماليون، داستان و نمايشنامه را در تبريز منتشر ساخت.در سال 1336 داستان خانه هاي شهرري را در تبريز و نمايشنامه ليلاج ها را در مجله سخن منتشر كرد. در سال بعد و پس از آشنايي با صمد بهرنگي ، بهروز دهقاني ، مفتون اميني ، كاظم سعادتي و مناف ملكي، جنبش هاي دانشجويي و اعتصابات دانشگاه تبريز را رهبري نمود. در اين سال داستان كوتاه شكايت و نمايشنامه غيوران شب را نوشت.طي سال هاي بعد تا زمان فارغ التحصيلي در سال 1340 نمايشنامه هاي سايه هاي شبانه ، كاربافك ها در سنگر و سفر مرد خسته را نوشت و منتشر ساخت.در سال 1341 راهي تهران شد تا خدمت سربازي اش را صورت سرباز صفر آغاز كند. در اين زمان چند داستان كوتاه درباره زندگي سربازي نوشت. در همين سال به همراه برادرش دكتر علي اكبر يك مطب شبانه روزي افتتاح كرد و با كتاب هفته و مجله آرش همكاري نمود. آشنايي و دوستي با احمد شاملو، جلال آل احمد، پرويز ناتل خانلري، رضا براهني، محمود آزاد تهراني، سيروس طاهباز، رضا سيدحسيني، بهمن فرسي، به آذين، اسماعيلي شاهرودي و جمال ميرصادقي حاصل اين دوره بود.در سال هاي بعد تك نگاري ايلخچي ، خياو يا مشكين شهر، هشت داستان پيوسته عزاداران بيل، نمايشنامه هاي چوب بدست هاي ورزيل، بهترين باباي دنيا، تك نگاري اهل هوا، داستان بلند مقتل، پنج نمايشنامه از انقلاب مشروطيت، مجموعه داستان واهمه هاي بي نام و نشان، نمايشنامه آي بي كلاه، آي باكلاه را منتشر ساخت.ساعدي در سال 1346 به همراه جلال آل احمد، رضا براهني و سيروس طاهباز براي رفع سانسور از اهل قلم و مطبوعات با دولت وقت به مذاكره نشست. در همين سال وبه دنبال اين اقدام هسته اصلي كانون نويسندگان شكل گرفت.انتشار داستان ترس و لرز، تك نگاري قراداغ، رمان توپ، نمايشنامه پرواربندان، جانشين، فيلمنامه گاو در سال هاي بين 1346 تا 1353 صورت گرفت.در سال 1353 با همكاري نويسندگان صاحب نام آن زمان، مجله الفباء را منتشر كرد. در همين سال در حين تهيه تك نگاري شهرك هاي نوبنياد توسط ساواك دستگير و به زندان قزل قلعه و بعد اوين منتقل شد و يك سال در سلول انفرادي شكنجه شد.پس از آزادي از زندان سه داستان گورو گهواره، فيلمنامه عافيتگاه ، داستان كلاته نان، را نوشت و در سال 1357 به دعوت انجمن قلم امريكا روانه اين كشور شد كه سخنراني هاي متعددي در اين كشور انجام داد. در اوايل زمستان سال اين سال به ايران بازگشت.در اواخر سال 1360 راهي پاريس شد و همچنين در اين سال با خانم بدري لنكراني ازدواج كرد.طي سال هاي 1361– 1364 در پاريس اقدام به انتشار مجله الفباد كرد و چند نمايشنامه و فيلمنامه و داستان نيز نوشت.غلامحسين ساعدي در روز دوم آذرماه 1364 در پاريس درگذشت و در گورستان پرلاشز و در كنار صادق هدايت آرام گرفت.

آثار و فعاليتهاي شادروان دكتر غلامحسين ساعدي :
چاپ مقاله و داستان در روزنامههاي فرياد، صعود، جوانان آذربايجان و دانش آموز(هفته نامه)؛ چاپ تهران؛ 1331
چاپ”از پا نيفتادهها“ (بخشي از يك داستان بلند)؛ كبوتر صلح؛ 1332
چاپ داستان”خانههاي شهرري“؛ تبريز؛ 1334
چاپ داستان كوتاه”آفتاب مهتاب“؛ تهران، مجله سخن؛ 1334
چاپ نمايشنامه”پيگماليون“؛ تهران، مجله سخن؛ 1335
چاپ داستان و نمايشنامه”پيگماليون“؛ تبريز؛ 1335
چاپ داستان كوتاه”مرغ انجير“؛ تهران، مجله سخن؛ 1335
چاپ نمايشنامه تك پردهاي”ليلاجها“؛ تهران، مجله سخن؛ 1336
چاپ نمايشنامه تك پردهاي”قاصدكها“؛ تهران، مجله صدف؛ 1337
چاپ نمايشنامه تك پردهاي”خانه برف“؛ تهران، ماهنامه انديشه و هنر؛ 1337
چاپ مجموعه داستان”شب نشيني باشكوه“؛ تبريز؛ 1339
چاپ نمايشنامه سه پردهايي”كار بافكها در سنگر“؛ تبريز، ناشر كتابفروشي تهران؛ 1339
چاپ نمايشنامه دو پردهايي”بامها و زير بامها“؛ تهران؛ 1340
چاپ نمايشنامه سه پردهايي”كلاته گل“؛ تهران، انتشار به صورت مخفي؛ 1340
ترجمه و چاپ داستان”دوستان“ نوشته”گي باند تيزن“؛ تبريز، انتشارات ابن سينا(با همكاري فرانكلين)؛ 1340
چاپ نمايشنامه تك پردهايي”شبان فريبك“؛ تهران، مجله صدف؛ 1340
چاپ داستان”دو برادر“ (داستان اول از مجموعه واهمههاي بي نام و نشان) در كتاب نمونههايي از نثرهاي نويسندگان معاصر(شانزده مقاله و داستان) به اهتمام”احمد رنجبر“ و”رضا خسروشاهي“؛ 1341
چاپ داستان كوتاه”قدرت تازه“؛ كتاب هفته؛ 1341
چاپ نمايشنامه تك پردهايي”عروسي“؛ تهران، آرش؛ 1341
چاپ نمايشنامه”گرگها“ (نمايشنامه دوم از مجموعه پنج نمايشنامه از انقلاب مشروطيت)؛ تهران، كيهان ماه؛ 1341
چاپ نمايشنامه بيكلام”شهادت“ (لال بازي هشتم از مجموعه ده لال بازي)؛ تهران، مجله آرش؛ 1341
چاپ داستان”دو برادر“ (داستان اول از مجموعه واهمههاي بي نام و نشان)؛ تهران، مجله آرش؛ 1341
چاپ داستان”گدا“ (داستان سوم از مجموعه واهمههاي بي نام و نشان)؛ تهران، مجله سخن؛ 1341
چاپ ده نمايشنامه بيكلام(لال بازي)؛ تهران، انتشارات آرش؛ 1342
ترجمه و چاپ كتابهاي”آزمايشهاي علمي با وسائل ساده“ (كارلتن ج. لينر)، ”قلب و بيماريهاي قلبي و فشار خون“ (هـ . بله سكي)، ”خودشناسي“ (ويليام سي مينجر)، ”شناخت خويشتن“(آرتور جرسلير)؛ تبريز؛ 1342
چاپ لال بازي”فقير“ و داستان”شفا يافتهها“؛ تهران، مجله سخن؛ 1342
چاپ لال بازي”دعوت“؛ تهران، كيهان هفته؛ 1342
چاپ داستان كوتاه”راز“ و”عزاداران بيل“؛تهران، كتاب هفته؛ 1342
چاپ مجموعه داستان”عزاداران بيل“؛ تهران، انتشارات نيل؛ 1343
ترجمه و چاپ”آمريكا و آمريكا“ (با همكاري محمدنقي براهني) نوشته”اليا كازان“؛ تهران، انتشارات اميركبير؛ 1343
چاپ تك نگاري”خياو يا مشكينشهر“[سفر به آذربايجان]؛ تهران، انتشارات اميركبير(با همكاري موسسه تحقيقات و مطالعات اجتماعي)؛ 1344
چاپ نمايشنامه”چوب به دستهاي ورزيل“؛ تهران، انتشارات مرواريد؛ 1344
چاپ نمايشنامه”بهترين باباي دنيا“؛ تهران، انتشارات شفق؛ 1344
چاپ مجموعه داستان”دنديل“؛ تهران، انتشارات جوانه؛ 1345
چاپ مجموعه نمايشنامه”انقلاب مشروطيت“؛ تهران، انتشارات اشرفي؛ 1345
چاپ دوم مجموعه نمايشنامه”انقلاب مشروطيت“؛ تهران، انتشارات اميركبير؛ 1345
چاپ تك نگاري”اهل هوا“؛ تهران، انتشارات اميركبير(با همكاري موسسه تحقيقات و مطالعات اجتماعي)؛ 1345
چاپ مجموعه داستان”واهمههاي بي نشان“؛ تهران، انتشارات نيل؛ 1346
چاپ مجموعه نمايشنامه”خانه روشني“؛ تهران، انتشارات اميركبير؛ 1346
چاپ نمايشنامه”آي بي كلاه آي با كلاه“؛ تهران، انتشارات نيل؛ 1346
چاپ مجموعه داستان”ترس و لرز“؛ تهران، انتشارات زمان؛ 1347
چاپ داستان بلند”توپ“؛ تهران، انتشارات اشرفي؛ 1347
چاپ دو نمايشنامه”ديكته“ و”زاويه“؛ تهران، انتشارات نيل؛ 1347
چاپ نمايشنامه”پرواربندان“؛ تهران، انتشارات نيل؛ 1348
چاپ فيلمنامه”فصل گستاخي“؛ تهران، انتشارات نيل؛ 1348 
چاپ داستان كوتاه”قدرت تازه“ در كتاب نوآوران قصه؛ تهران، انتشارات ارغوان؛ 1348
چاپ داستان كودكان”گمشده لب دريا“؛ تهران، انتشارات كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان؛ 1348
چاپ نمايشنامه”واي بر مغلوب“؛ تهران، انتشارات نيل؛ 1349
چاپ نمايشنامه”جانشين“؛ تهران، انتشارات نيل؛ 1349
چاپ سه فيلمنامه كوتاه”ما نميشنويم“؛ تهران، انتشارات پيام؛ 1349
چاپ نمايشنامه”چشم در برابر چشم“؛ تهران، انتشارات اميركبير؛ 1350
چاپ فيلمنامه”گاو“؛ تهران، انتشارات آگاه؛ 1350
چاپ داستان”گليبر“ (براي كودكان)؛ تهران، انتشارات نوجوانان؛ 1350
چاپ داستان”مرند“؛ (براي كودكان)؛ تهران انتشارات نوجوانان؛ 1350
چاپ كتاب”موجودات خيالي در افسانههاي ايراني“ (براي كودكان)؛ تهران، انتشارات نوجوانان؛ 1350
چاپ نمايشنامه”عاقبت قلم فرسايي“؛ تهران، انتشارات آگاه؛ 1354
چاپ نمايشنامه”اين به آن در“؛ تهران، انتشارات آگاه؛ 1354
چاپ داستان”كالته نان“ براي كودكان؛ تهران، انتشارات اميركبير؛ 1355
چاپ مجموعه داستان”گور و گهواره“؛ تهران، انتشارات آگاه؛ 1356
چاپ نمايشنامه”ماه عسل“؛ تهران، انتشارات اميركبير؛ 1357
چاپ نمايشنامه”محاكمه ميرزا رضاي كرماني“ در كتاب صدرا(بهار)؛ تهران، انتشارات سينما؛ 1357
مسئول انتشارات روزنامههاي فرياد، صعود، جوانان آذربايجان؛ 1331
همكاري با مجلههاي جهان نو، فردوسي، خوشه نگين و جنگهاي ادبي؛ 1331
یارپاق لار :


Powerd By : ARZUBLOG.COM Theme Designer : Blogskin.ir