عبدالرحيم طالبوف، در كوي سرخاب تبريز به دنيا آمد. پدرش ابوطالب، درودگر تهيدستي بود. عبدالرحيم در 16 سالگي تبريز را ترك كرد و به تفليس كه كانون انقلاب و انديشه هاي نو بود، رفت. در آنجا زبان و ادبيات روسي و برخي از رشته هاي دانش جديد را فرا گرفت. چندي بعد به تمرخان شوره، مركز داغستان رفت و تا پايان عمر در آنجا به سر برد. او با پيمانكاري، دارايي هنگفتي گردآورد و با آسودگي خاطر به خواندن و نگارش كتاب پرداخت .
عبدالرحيم طالبوف، نوگرا، آزاديخواه و دانش پژوه بود. هدف اساسي او در نوشته هايش، بيداري ايرانيان و آشنا ساختن آنان با دنياي نو بود. براي طالبوف، دانش ارزش و ارجي ويژه داشت. او تكامل و نيكبختي انسان را در دستيابي به دانش و فن آوري نو مي دانست، به همين سبب به فكر باز كردن مدرسه افتاد و در سال 1319 ق./1280 ش. با ياري ملك المتكلمين كه از راه بادكوبه به اروپا مي رفت، در بادكوبه مدرسه اي براي ايرانيان باز كرد. بنيان انديشه هاي طالبوف بر خرد استوار است . او با تاريخ، ادبيات و فلسفه ايران و فرهنگ اسلامي و نيز باورهاي انديشمندان يونان و روم آشنا بود و از نظريه هاي سياسي و اجتماعي غرب آگاهي داشت. جاي پاي انديشه هاي دوران روشنگري اروپا در آثار او به روشني ديده مي شود . در ميان نويسندگان و دانشوران ايراني نيز از آخوندزاده و ميرزا ملكم خان تأثير پذيرفته است.
به گمان طالبوف، تنها گسترش آموزش و پرورش و ترويج شكيبايي و مداراي ديني مي تواند صلح و آشتي را جايگزين دشمني هاي ديرينه ملت ها كند و جامعه را به سوي انسانيت رهنمون شود. عبدالحيم طالبوف، راز پيشرفت غرب را در برخورداري از دانش ، آزادي و حاكميت قانون مي داند، قانوني كه حكومت مي گذارد و دولت به كار مي بندد. او به آرمان ملي و سنت هاي ايراني پايبند و از فرنگي مآبي جديد رويگردان بود و باور داشت كه چاره جز اين نيست كه اصول مدنيت جديد اروپا را بپذيريم. اما بايد اراده ملي را بياموزيم.....بلكه در همه جا و هميشه ايراني بمانيم. او پس از پيروزي انقلاب مشروطيت، به پاس خدماتش از سوي مردم تبريز به نمايندگي مجلس شوراي ملي برگزيده شد، اما نمايندگي مجلس را نپذيرفت و به ايران باز نگشت.
طالبوف به دگرگوني خط و زبان فارسي باور داشت. او پيشنهاد كرد كه نقطه از حروف فارسي برداشته شود، نشانه هاي آوايي به واژه ها افزوده شوند و زاويه ها به قائمه تبديل گردند. طالبوف از پيشوان ساده كردن دانش و فن آوري جديد است و مفاهيم علمي را به روشني و سادگي بيان مي كند. امروزه او را از پيشگامان ساده نويسي در نثر فارسي مي شناسند. تمامي آثار طالبوف، پس از 60 سالگي او به چاپ رسيده اند. مهمترين اثرش به نام سفينه طالبي يا كتاب احمد، در دوجلد در سال 1311 ق./1271 ش. در استانبول چاپ شد. در پيشگفتار كتاب احمد مي نويسد پيشرفت دانش و فنون جديد نتيجه آن است كه دانشمندان براي شاگردان خود ميدان مناقشه را باز كرده و فراخناي سوال و جواب را وسعت داده بودند و شاگرداني كه عقايد استاد را از روي براهين و دلايل رد مي كردند بيشتر مورد آفرين واقع مي شوند چه به خوبي دانسته شده كه نخستين سبب ترقي معارف و حكميات و آزادي انكار ، افتتاح باب سوالات است.
طالبوف در نوشته هاي خود؛ بيشتر از زبان ديگري سخن مي گويد و گاهي نيز از خود با نام ميرزا عبدالرحيم مرحوم، ياد مي كند. او شعرهايي نيز سروده و آن ها را نخستين اشعار پوليتيكي ايران خوانده است. از مهمترين آثار او، افزون بر كتاب سفينه طالبي يا كتاب احمد، مي توان از كتاب هاي زير نام برد.
نخبه سپهري يا تاريخ نبوي، مسالك المحسنين، سياست طالبي، ايضاحات در خصوص آزادي، مسائل الحيات، ترجمه پندنامه ماركوس، ترجمه هيئت فلاماريون.
