+0 به يه ن
یاییلیب : چهارشنبه 14 اردیبهشت 1390 | یازار : صاديق صاديقي | بؤلوم : شعر،موسيقي و ادبيات | 0 باخيش لار
* بيست و نهمين روز شهريور ماه سال 1355 در شهرستان خوي از شهرستانهاي اذربايجان غربي و در خانواده اي متدين و از سلاله حضرت زهرا (س) پسري به دنيا امد كه نامش را ( مير محمد ) نهادند و نام خانوادگي وي ( ذاكري ).
* از همان كودكي خانواده (مير محمد) او را با نام ( مير محمد جواد ) صدا مي زدند.البته نام (ميرجواد) بخاطر علاقه مادر وي به اين اسم بوده.
*پدر سيد محمد جواد مير حبيب ذاكري نام داشت كه وي از مداحان بااخلاص شهرستان خوي بود.
* مادر وي كه زني مومنه واز سادات بود در همان دوران كودكي سيد محمد جواد دارفاني را وداع گفت و سيد محمد جواد از دوران كودكي از مهر مادري بي نصيب بود .
* وي تا پايان دوران تحصيلي متوسطه در خوي بود و مداحي كه در ريشه خاندان وي ريشه داشت را هم ادامه داد.
*بعد از پايان تحصيلات براي كسب علوم حوزوي راهي قم شد و در مدرسه علميه رضويه مشغول به تحصيل شد و مداحي را نيز ادامه داد.
*سيد محمد جواد پرچم دار سبكهاي جديدي از مداحي بود كه بسياري از مردم الالخصوص جوانان را به سوي هيئت ها ميكشاند حتي جواناني كه تا قبل از ان انسي با هيئت ها نداشتند.
* خيلي سريع نام سيد ذاكر بر سر زبان ها افتاد و در دل خيلي از دوستدارانش جاي گرفت.همين امر باعث شد بسياري از افراد و جريانات كه موقعيت خود را در خطر ميديدند و به وي حسادت ميكردند براي وي مشكل ايجاد كنند تا جايي كه سيد مجبور به ترك مدرسه رضويه شد و تنها به مداحي ادامه داد.
* براي مداحي سيد در تهران مشكل ايجاد كردند و در قم هم براي وي محدوديت ايجاد كردند . سيد به دارالمومنين كاشان رفت از انجا به اصفهان و بعد از مدتي مجددا" به كاشان بازگشت و گهگداري در قم هم مداحي ميكرد . ضمن اينكه سيد بعد از ازدواج در قم و در شهرك قدس در منزلي اجاره اي سكونت داشت.
*سيد جواد خلوص نيت عجيبي داشت . بسيار فروتن و متواضع .به تهمت ها و افتراي كه به وي داده ميشد جوابي نمي داد و از غيبت و تهمت زدن به ديگران دوري ميجست.
* نزديك به يك سال پيش مير حبيب ذاكر پدر سيد محمدجواد به ديار باقي شتافت و براي اخرين با سيد براي شركت در مراسمات ترحيم پدر به خوي رفت .و اين اخرين حضور وي در زادگاهش بود . زيرا خيلي سريع علايم بيماري سرطان در وي هويدا شد .
*بعد از سپري كردن دوران شيمي درماني براي اولين بار سيد در روز عيد غدير در هيئت جنت الحسين (ع) حضور پيدا كرد و اخرين حضور وي روز 28 و 29 صفر در سال 85 در مشهد مقدس و در حضور هيئت زنجانيها بود .
* بيماري سيد به اوج رسيد و وي در اوايل خرداد ماه در اثر از كار افتادن سلولهاي مغز در كما فرو رفت و بعد از حدود 40 روز در ساعت 2 بامداد شانزدهم تير ما ه 1385 به ديدار معبودش شتافت.
*پيكر زند ياد ذاكر در مقابل حرم حضرت معصومه (س) و در قبرستان (نو ) و در كنار قبر رسول ترك ارام گرفت.
*سيد جواد ذاكر حق عظيمي بر جوانان علاقه مند به اهل بيت دارد. واينك با هر بار شنيدن صداي باصلابت اين فرزند زهرا (س) فاتحه اي نثار روحش كنيم .
* از همان كودكي خانواده (مير محمد) او را با نام ( مير محمد جواد ) صدا مي زدند.البته نام (ميرجواد) بخاطر علاقه مادر وي به اين اسم بوده.
*پدر سيد محمد جواد مير حبيب ذاكري نام داشت كه وي از مداحان بااخلاص شهرستان خوي بود.
* مادر وي كه زني مومنه واز سادات بود در همان دوران كودكي سيد محمد جواد دارفاني را وداع گفت و سيد محمد جواد از دوران كودكي از مهر مادري بي نصيب بود .
* وي تا پايان دوران تحصيلي متوسطه در خوي بود و مداحي كه در ريشه خاندان وي ريشه داشت را هم ادامه داد.
*بعد از پايان تحصيلات براي كسب علوم حوزوي راهي قم شد و در مدرسه علميه رضويه مشغول به تحصيل شد و مداحي را نيز ادامه داد.
*سيد محمد جواد پرچم دار سبكهاي جديدي از مداحي بود كه بسياري از مردم الالخصوص جوانان را به سوي هيئت ها ميكشاند حتي جواناني كه تا قبل از ان انسي با هيئت ها نداشتند.
* خيلي سريع نام سيد ذاكر بر سر زبان ها افتاد و در دل خيلي از دوستدارانش جاي گرفت.همين امر باعث شد بسياري از افراد و جريانات كه موقعيت خود را در خطر ميديدند و به وي حسادت ميكردند براي وي مشكل ايجاد كنند تا جايي كه سيد مجبور به ترك مدرسه رضويه شد و تنها به مداحي ادامه داد.
* براي مداحي سيد در تهران مشكل ايجاد كردند و در قم هم براي وي محدوديت ايجاد كردند . سيد به دارالمومنين كاشان رفت از انجا به اصفهان و بعد از مدتي مجددا" به كاشان بازگشت و گهگداري در قم هم مداحي ميكرد . ضمن اينكه سيد بعد از ازدواج در قم و در شهرك قدس در منزلي اجاره اي سكونت داشت.
*سيد جواد خلوص نيت عجيبي داشت . بسيار فروتن و متواضع .به تهمت ها و افتراي كه به وي داده ميشد جوابي نمي داد و از غيبت و تهمت زدن به ديگران دوري ميجست.
* نزديك به يك سال پيش مير حبيب ذاكر پدر سيد محمدجواد به ديار باقي شتافت و براي اخرين با سيد براي شركت در مراسمات ترحيم پدر به خوي رفت .و اين اخرين حضور وي در زادگاهش بود . زيرا خيلي سريع علايم بيماري سرطان در وي هويدا شد .
*بعد از سپري كردن دوران شيمي درماني براي اولين بار سيد در روز عيد غدير در هيئت جنت الحسين (ع) حضور پيدا كرد و اخرين حضور وي روز 28 و 29 صفر در سال 85 در مشهد مقدس و در حضور هيئت زنجانيها بود .
* بيماري سيد به اوج رسيد و وي در اوايل خرداد ماه در اثر از كار افتادن سلولهاي مغز در كما فرو رفت و بعد از حدود 40 روز در ساعت 2 بامداد شانزدهم تير ما ه 1385 به ديدار معبودش شتافت.
*پيكر زند ياد ذاكر در مقابل حرم حضرت معصومه (س) و در قبرستان (نو ) و در كنار قبر رسول ترك ارام گرفت.
*سيد جواد ذاكر حق عظيمي بر جوانان علاقه مند به اهل بيت دارد. واينك با هر بار شنيدن صداي باصلابت اين فرزند زهرا (س) فاتحه اي نثار روحش كنيم .
مرحوم آيت الله حاج سيد محمد صادق شريعتمداري فرزند سيد حسن كه در سال 1325 قمري در تبريز متولد شد و در كودكي وي ، مرحوم والدش حجت الاسلام و المسلمين حاج سيد حسن شريعتمداري در سال 1332 قمري وفات نمود(يعني در سن 7 سالگي ايشان) و ايشان در سرپرستي والده فاضله عفيفه*اش پرورش يافته و مقدمات و ادبيات و سطوح را در تبريز خوانده و آنگاه به قم مهاجرت نمود.
ايشان مقداري از محضر آيت الله العظمي حاج شيخ عبدالكريم حائري يزدي(رحمة الله عليه) و پس از وي از محضر آيات عظام حجت و سيد محمد تقي خوانساري استفاده نموده و مشرف به نجف اشرف شده و از محضر مرحوم آيت الله العظمي اصفهاني و آيات ديگر آنجا بهره*مند گرديد.
پس از مدتي به دليل عدم مساعدت هواي نجف مجبور به مراجعت و در قم به تدريس فقه و اصول نهايي پرداخت.ايشان چند سالي بعد از ورود آيت الله العظمي بروجردي در جلسات فقه و اصول آن جناب شركت مي*نمود تا سال 1372 هـ ق كه به تهران منتقل و به خدمات ديني پرداخته و چندي هم در مشهد مقدس تدريس خارج فقه و اصول مي*نمود و بعد از مدتي اقامت در مشهد باز به دليل ناسازگاري آب و هواي مشهد به تهران بازگشت و در خيابان وحدت اسلامي سكونت و در مسجد (سادات هندي) واقع در خيابان مولوي به اقامه نماز جماعت و خدمات ديني و معنوي اشتغال داشت.
حضرت آيت الله سيد محمد صادق شريعتمداري داراي اجازات اجتهاد مطلق و صريح كه اساتيدشان مانند آيات عظام و مراجع تقليد آيت الله سيد محمد حجت و آيت الله سيد ابوالحسن اصفهاني و ساير اساتيد كه تصريح به اجتهاد ايشان نموده*اند بوده و از آثار ايشان مي*توان حواشي بر جواهر و قسمتي از كفايه را نام برد.
ايشان مقداري از محضر آيت الله العظمي حاج شيخ عبدالكريم حائري يزدي(رحمة الله عليه) و پس از وي از محضر آيات عظام حجت و سيد محمد تقي خوانساري استفاده نموده و مشرف به نجف اشرف شده و از محضر مرحوم آيت الله العظمي اصفهاني و آيات ديگر آنجا بهره*مند گرديد.
پس از مدتي به دليل عدم مساعدت هواي نجف مجبور به مراجعت و در قم به تدريس فقه و اصول نهايي پرداخت.ايشان چند سالي بعد از ورود آيت الله العظمي بروجردي در جلسات فقه و اصول آن جناب شركت مي*نمود تا سال 1372 هـ ق كه به تهران منتقل و به خدمات ديني پرداخته و چندي هم در مشهد مقدس تدريس خارج فقه و اصول مي*نمود و بعد از مدتي اقامت در مشهد باز به دليل ناسازگاري آب و هواي مشهد به تهران بازگشت و در خيابان وحدت اسلامي سكونت و در مسجد (سادات هندي) واقع در خيابان مولوي به اقامه نماز جماعت و خدمات ديني و معنوي اشتغال داشت.
حضرت آيت الله سيد محمد صادق شريعتمداري داراي اجازات اجتهاد مطلق و صريح كه اساتيدشان مانند آيات عظام و مراجع تقليد آيت الله سيد محمد حجت و آيت الله سيد ابوالحسن اصفهاني و ساير اساتيد كه تصريح به اجتهاد ايشان نموده*اند بوده و از آثار ايشان مي*توان حواشي بر جواهر و قسمتي از كفايه را نام برد.
+0 به يه ن
یاییلیب : چهارشنبه 14 اردیبهشت 1390 | یازار : صاديق صاديقي | بؤلوم : شعر،موسيقي و ادبيات | 0 باخيش لار
يكي از شاعران گمنام اورميه است كه به سال 1306 شمسي در روستاي «تبت» در 13 كيلومتري جنوب شرق اورميه متولد شده است.وي از طايفه ي بزرگ افشار اورميه مي باشد.تحصيلات او در حد ابتدايي است كه به زمان حمله ي قشون روس به آذربايجان دروس خود را ناتمام گذاشته است.عزيز اكبري از عشق مجازي به عشق حقيقي رسيده و براي اولين بار در سن هفده سالگي شروع به شعر گفتن كرده است.ديوان اشعار اين شاعر توسط نوه اش در دو دفتر جمع آوري شده كه بيش سه هزار بيت مي باشد كه در آينده نزديك قصد چاپ آنها را دارد.اشعار اين شاعر تماماً به توركي است و در شعر «اكبري» تخلص مي كند.
ايشان در كلام اول خود را اين چنين معرفي كرد:
مين اوچ يوز آلتيدا من آنادان اولموشام
سيزلانمارام نه موشكوله قالميشام
شاعير دريا اولارسا
من بير دامجي جه ، نم آلميشام
باهاردا اچيلار بولبولون ديلي
ايشاره ينن دينديره ر سئوگي ، سئوگيني
او تاريخ ناديره وار بير افشار ائلي
افشاردان آيريلميشام ائلدن اولموشام
ايندي آغاريب سونبولوم ، بيچيليب زميم
خرمنه توكولوب نوخود ، آرپا ، بوغدا هر ده نيم
فلك بير هولا قوشوب كوله شدن ساليب
داها نه دئييم
ياپيشيب دووارا سامان اولموشام
عزيز اكبريم غم زم هريم 1
ذاتيم تبت ليدير
ايندي بازار باشدا ساكين اولموشام
(1.زم هر-zəmhər: كلمه ايست توركي به معني معدن)
نمونه اي از اشعار شاعر:
ياخجي اولار قوهوم قارداش
ائل ، باشييان دؤنوم سنين
هاردا گؤردون تعريف ائيله
ديل ، باشييان دؤنوم سنين
بير باده وئرسن ايچه رم
ياخجي ياماني سئچه رم
سن يول وئرسن من گئچه رم
سئل ، باشييان دؤنوم سنين
***
گئدنلر گؤروب گلنلرده گؤره جك
هر كس اولسا اؤز اكديغين بيچه جك
سؤز يئرده قالماياجاق آخير بيي دئيه جك
ائل ايچينده ادين ياخجي قالسا ياخجي دير
هر يئره گئد سن ائل ايستر سني
اوره ك سئور ديل ايستر سني
نامردين ائوينده يئمه بالنان كره ني
مرد ائوينده دادسيز شيله ياخجي دير
اكبري نه دانيشسين نه دئسين
تاماهكار بدلوي وئر هر نه يئسين
بوغازي كسيلسين قاني يئريسين
آز يئمغين چوخ يئمكدن ياخجي دير
ايشان مي گفتند:
در دنيا سه قدرت بي نظير است: ائل (ملت) ، ديل (زبان) ، سئل (سيل*) ، كه هيچ قدرتي ياراي مقابله با آنها را ندارد.
+0 به يه ن
یاییلیب : چهارشنبه 14 اردیبهشت 1390 | یازار : صاديق صاديقي | بؤلوم : شعر،موسيقي و ادبيات | 0 باخيش لار
ناتوان 15 آوقوست 1832-جي ايلده شوشادا آنادان اولموشدور. مئهديقولو خان قيزينا اؤز آناسي خورشودبانونون آديني وئرميشدير. خورشودبانو عاييلهنين يئگانه اؤولادي، هم ده قاراباغ خانليقلاري نين سونونجو ورثهسي اولدوغو اوچون، اونو سارايدا « دوررو يئкتا» (تк اينجي)، ائل آراسيندا ايسه « خان قيزي» چاغيرميشلار. بالاجا خورشودبانونون ايلك تربييه چيلري سارايين تجروبه لي دايه و مورببييه لري اولموشدولار. مكتب ياشينا چاتديقدا ايسه ائوده دؤورون عاليم و صنعتكارلاريندان درس آلماغا باشلاميشدير. مشغله زاماني خورشودبانو « قوران» آيه لريني و ديني ائهكاملاري ازبرله مкله ياناشي، دونيوي ائلملرله ده تانيش اولموشدور. اون دوققوز عصرده кوبار عاييلهلرين اوشاقلارينا بير قايدا اولاراق دوغما ديلي ايله برابر، عرب و فارس ديلي، اونون صرفي-نوي تعليم ائديلديگيندن، خان قيزي دا بو ديللري اؤيرنميش، اونلارين واسيطه سيله كلاسسيك شعرين قايدا-قانونلاريني منيمسه ميشدير. او، لازيمي درجه ده بيليк الده ائتديкدن سونرا مونتظم صورتده موتاليه ايله مشغول اولموشدور. داهي شرق شاعيرلرين اله دوشن نادير кيتابلاري، قييمتلي اليازمالاري خورشودبانونو كلاسسيك ادبياتا باغلاميشدير.
ناتوانين دونياگؤروشونون، بديعي ذؤوقونون فورمالاشماسيندا ياخين و اوزاق قوهوملاري نين امگي آز اولماميشدير. قاسيم بي زاкير، ميرزه جاوان، ميرزه آديگؤزل، احمد بي جاوانشير كيمي حؤرمتلي و تانينميش شخصيتلر اؤز ياراديجيليقلاري، ادبي صؤحبت و موباحيثه لري، ائلجه ده عاغيللي مصلحتلري ايله خورشودبانودا شعره و صنعته اولان شؤوق و هوه سي قوووتلنديرميشلر.
تاريخچيلرين احتيمالينا گؤره، بو دؤورده خاريجي و داخيلي وضعيتين جيدي صورتده گرگينلشمه سي ايله علاقه دار خان عاييلهلري اوزرينده نزارت گوجلنديريلميش و خورشودبانو خاساي بي اوسموبيله ايزديواجا مجبور ائديلميشدي. بئله بير احتيمال دا واردير кي، وورونتسووون شخصي ياوري خاساي بي طيفليسده اونلارا مولك ايديعالاريندا كؤمك گؤسترميش و بونون موقابيلينده خورشودبانويا ائولنمگي تкليف ائتميشدير. 1850-جي ايلين پاييزيندا خاساي بي شوشايا گليب توي ائتميش و خورشودبانونو داغيستانا اؤز دؤغما кندينه، اورادان دا طيفليسه آپارميشدير.
حياتي نين چيچك آچديغي بير دؤورده خورشودبانو طيفليسده ياشامالي اولموشدور. شهرين صفالي يئرلري، طبيعي منظره لري اونا خوش گلسه ده، بورادا ياشاماغا مجبور اولدوغو و چوخ واختلاري تك قالديغي اوچون سيخيلميش، قريبليك چكميشدير. 1855-جي ايلده خورشودبانونون اوغلو، 1856-جي ايلده قيزي دونيايا گلميشدير. اومكانين آديني مئهديقولو، قيزين آديني ايسه خانبيكه قويورلار.
خورشيدبانو ناتوان پارلاق ايستعدادا و قاباقجيل ايدئاللارا ماليك اولان شخصيت اولموشدور. او، آذربايجان مدنيتينده و ايجتيماعي حياتيندا درين ايزلر قويموشدور. بو فئنومئ نين مئيدانا گلمه سي نين بير نئچه اساس سببي واردير. بونلاردان بيريسي شاعيره نين سوي كؤكودور. يني، ناتواندا ايكي بؤيوك نسلين – جاوانشيرلرين و زيياد-اوغلو قاجارلارين قاني واردير. آدلاريني چكديگيميز بو ايكي بؤيوك و شرفلي نسلين هر بيريسي دونيايا بير سيرا شاعير گتيرميشدير (مسلن، جاوانشير نسليندن ابولفت-خان طوطي نين، قاسيم بي ذاكيرين، زيياد-اوغلو قاجار نسليندن ايسه زييادي قاراباغي، موصاحيب گنجوي و بير سيرا باشقا شاعيرلرين آدلاريني چكمك اولار). ماراقليدير، كي، زييادي قاراباغي و موساهيب گنچوي واختيله قاراباغ بيلربييسي اولموشدورلار. ناتوان ياراديجيليغي نين بؤيوك تدقيقاتچيسي بيلر محمدوو " ناتوانين شاعير قوهوملاري " كيتابيندا (ب.، 1989) بو مثلاي گئنيش آچيقلايير. عئيني زاماندا، زيياد-اوغلو قاجار نسليندن چيخان شاعيرلردن سؤز باشقا كيتابلاردا دا آچيلير (مسلن، محمده لي تربيتين " دانيشمداني – آذربايجان " ، ب.، 1987؛ چينگيز قاجارين " قديم و اورتا عصرلر آذربايجانين گؤركملي شخصيتلري " ، ب.، 1997 و س.). فوضولي آدينا رئسپوبليكا اليازمالار اينستيتوتونون فوندوندا موصاحيب گنجوي نين شئير ديواني ساخلانيلير و بو اثرين اوزرينده اينستيتوتون امكداشلاري علمي تدقيقاتلار آپاريرلار. ناتوانين قيزي خانبيكه خانيم دا آناسي نين يولونو داوام ائتديره رك، قزللر و روبايلر يازميشدير. اونون بير-نئچه قزه لي واسيف قولييئوين " دوننه اوزانان جيغير " (ب.، 2000) كيتابيندا چاپ اولونموشدور. بو كيتابدا گؤستريلير كي، خان-بيكه خانيم " مجليسي-اونس " اون عوضولريندن بيري اولوب. ناتوانين فيتري ايستعدادي نين اوزه چيخماسي و چيچكلنمه سي نين باشقا بير سببي، شوبهه سيز، شوشانين تكرارئديلمز ياراديجي آبي-هاواسي و موحيطي ده اولموشدور. بيلر محمدوو " خورشيدبانو ناتوان " كيتابيندا يازير: " حتّي خاطيره لرده ناتوانين " خانليق شوكور " آدي ايله تانينان خيدمتچيسينه موسيقي تعليمي وئرمكله اونو مشهور خاننده ائتمه سيندن ده دانيشيلير " (سه. 60). اؤزو ده مؤليف قئيد ائدير كي، بو هاقدا ماتئريال نيزاعمي آدينا آذربايجان ادبياتي موزهي نين فوندوندا ساخلانيلير (ينو. 481، سه. 7). حال-حاضيردا بو ماتئريالين فوضولي آدينا رئسپوبليكا اليازمالار اينستيتوتونا وئريلديگي باره ده گومانلار وار، لاكين همين ماتئرياللار هله ليك تاپيليب تدقيقاتا جلب ائديلمه ميشدير. ناتوانين پوئزيياسي آذربايجان خاننده لريني ده روحلانديرير. بؤيوك صنعتكاريميز سئييد شوشينسكي نين ناتوان حاقيندا خاطيره سينده قئيد اولونور كي، او شاعيره نين قزللريني " سئگاه " اوستونده اوخويارميش (نيزامي آدينا آذربايجان ادبياتي موزهي نين فوندو، اينو. 874). و اوندان بري، دئمك اولار كي، بو گونه كيمي تانينميش آذربايجان خاننده لري شاعيره نين قزللريني اوخويوب، ايلهام آليرلار.
ناتوان پوئزيياسي پروفئسسيونال آذربايجان بسطكارلارين اثرلرينده ده اؤز عكسيني تاپير. بونون پارلاق ميثالي تانينميش بسطكار خالق آرتيستي، پروفئسسور واسيف آديگؤزلووون ناتوانين سؤزلرينه يازيلميش مشهور " قرنفيل " ماهني-رومانسي اولا بيلر. اونو دا دئيك كي، سون واختلاردا بسطكار " خان قيزي ناتوان " اوپئراسيني آرتيق يازيب بيتيرميشدير. ييرمي عصر آذربايجان ادبي موحيطي بير سيرا قودرتلي صنعتكارلار، او جومله دن شاعيره قادينلار يئتيشديرميشدير: خورشيدبانو ناتوان، فاطما خانيم كمينه، آشيق پري و س. خورشيدبانو ناتوان زمانه سي نين گؤركملي شخصيتلريندن اولموش، تكجه آذربايجاندا دئييل، بوتون زاقافقازييادا خئييرخاهليغي و مئسئناتليغي ايله تانينميشدير. او، كاسيبلارا ال توتموش، شوشايا سو كمري چكديرميشدير. خورشودبانو ناتوان قاراباغين سونونجو حاكيمي مئهديقولو خان جاوانشيرين قيزي، ايبراهيمخه ليل خانين نوه سيدير. او، آنا طرفدن گنجه حاكيمي جاواد خانين نسليندندير. آناسي بديعرجاهان بييم ايسه زييا خانين نوه سي اوغورلو بيين قيزيدير. فعاليتي ناتوانين ياراديجيليق فعاليتي تكجه شئيرله بيتمير. او رسسامليقلا دا مشغول اولوردو، همچنين، اونون نفيس ال ايشلري، موختليف ژانردا تيكمه لر باجاريغي دا اولموشدور. ياراديجيليقلا برابر خان قيزي نين ايجتيماعي و ايدارئتمه فعاليتيني قئيد ائتمك اولار (تسادوفي دئييل كي، قوهوملار آراسيندا خورشيدبانويا " دوررو يئكتا " ، يني، تك اينجي-خانليقين يئگانه واريثي دئيرميشلر). ناتوانين خئييرخاهليغي و خئيريييه چيليگي ده گؤزه چارپير. بيلر محمدوو " خورشيدبانو ناتوان " اثرينده گؤسترير كي، شوشانين بير قروپ شاعيرلري بديعي مجليسي تشكيل ائديلمه سي نين ضروريتيني درك ائديرديلر. لاكين، مجليس دوزلتمك اوچون شراييط و ايمكان يوخ ايدي. ضياليلار يالنيز خان قيزي نين كؤمگينه اوميد ائديرديلر. خان قيزي بو شاعيرلرين تكليفيني ممنوعنيتله قبول ائتميش و نتيجه ده قيسا بير مودتده شوشادا " مجليسي-اونس " (يني، دوستلوق، اولفت مجليسي) ياراندي.
بو مجليسه رهبرليگي و اونون بوتون خرجلريني خان قيزي اؤز اوزرينه گؤتورموشدور. تصادوفي دئييل كي، بيلر محمدوو اؤز اثرلرين بيرينده ناتواني " مجليسي-اونس " اون اورگي آدلانديريردي. شوشادا مير مؤهسون نوواب قاراباغي نين رهبرليگي ايله " مجليسي-فراموشان " آدلي داها بير پوئتيك مجليس ده فعاليت گؤستريردي. محض بو زامان خورشيدبانو (شايره اؤز ننه سي نين آديني داشيييردي، او دا گنجه لي جاواد-خان زيياد اوغلو قاجارين دوغما باجيسي ايدي) " ناتوان " ، يني، " كيمسه سيز " ، " كؤمكسيز " تخلوصونو اؤزونه گوتورموشدور. " مجليسي-اونس " ده تانينميش قاراباغ شاعيرلري ايله ياناشي مشهور خاننده و سازانده لر ده ايشتيراك ائتميشلر بونلاردان حاجي هوسو، مئشه دي ايسي، موللا ولي، موللا آبباسقولو، مئشه دي داداش، ابدولقه ني و ساديقجانين (ساديق اسد اوغلونون) آدلاريني چكه بيلريك. مشهور تارزن قوربان پيريموو يازيردي: " خورشيدبانو نينكي شئير، ائلجه ده موسيقيني چوخ سئويردي. خاننده لردن حاجي هوسو و مئشه دي ايسي اونون مجليسينده اوخويارديلار. بو خاننده اوخوياركن ناتوانين قزللريندن تئز-تئز ايستيفاده ائدرديلر. سون واختلارا قدر جاببار اونون قزللريني اؤز رئپئرتواريندا ساخلاردي " (ناتوان حاقيندا خاطيره لر. نيزاعمي آدينا آذربايجان ادبياتي موزهي نين فوندو، اينو. 874). فوضولي آدينا رئسپوبليكا اليازمالار اينستيوتوتون فوندوندا ساخلانيلان مير-حسن آغاميرووون " ناتوان حاقيندا خاطيره لرده " (ينو. 1788) قئيد اولونور كي، ناتوانين هر بير مجليسينده موسيقيچيلر ايشتيراك ائديرديلر، ناتوانين بعضي مجليسلري ايسه صيرف موسيقي مجليسي حساب اولونوردو و بورادا ناتوانين قزللري ده اوخونوردو. ياراديجيليغي گنج شاعيره شوشادا " مجليسي اونس " ادبي مجليسيني تشكيل ائتميشدير. 1973-جو ايلده شوشايا سو كمريني چكديرميشدير: بو سو كمري ايندي ده " خان قيزي بولاغي " آدي ايله مشهوردور. ناتوان آراز چاييندان ميل دوزونه ده سو كمري چكمه يه تشببوس ائتميشدير. او، ياراديجيليغا 50-جي ايللردن عنعنه وي شرق مؤوزوسو و شعرلرله باشلاميشدير. قزللرينده محبت، طبيعت گؤزلليكلري ( " گولون " ، " قرنفيل " و س.) ترننوم اولونموشدور. 16 ياشلي اوغلونون اؤلوموندن سونرا ناتوان بدبين روحلو شعرلر يازميشدير. ( " آغلارام " ، " اولايدي " ، " گئتدي " ، " سنسيز " ، " اؤلورم " و س.) اثرلري درين صميميتي، اينجه ليريزمي ايله سئچيلير. يوكسك صنعتكارليق نومونه سي اولان شعرلرينده تكرير، قوشما، رديف، مجاز و س. بديعي واسيطه لر مهارتله ايشلنميشدير. م.ن.نوواب، س.ه.شيرواني و باشقالاري اونا شعر هسر ائتميشلر.
ناتوان هم ده ايستعدادلي رسسام اولموشدور. اونون بديعي تيكمه لري " گول دفتري " (1886) آدلي آلبومونداكي رسملر بونا ثوبوتدور. شخصي موناسيبتلرين، دؤورانين هاقسيزليغي، زاليملارين سيته مي شاعيري واختسيز قوجالتميش، اونو حيات ايشيغينا حسرت قويموشدور. آغلاماقدان گؤزلري نين نورو گئتميش، بدني طاقتدن دوشموشدور. محمد راهيمين « ناتوان پوئماسي»، اي.افندييئوين « ناتوان» پيئسي شاعيره يه هسر اولونموشدور. خورشيدبانو ناتوان 1897-جي ايل، 1 اوكتيابردا وفات ائتميشدير و آغدامين " عيمارت " قبيريستانليغيندا دفن اولونموشدور. آدينا كوچه، كلوب، كيتابخانا و مكتب واردير. خان قيزي نين اليازمالاري، شخصي گئييم و اشيالاري نادير ائكسپونات كيمي آرخيو و موزئيلريميزده ساخلانيلير. باكيدا هئيكه لي، شوشادا بوستو، آغدامدا قبيروستو آبيده سي قويولموشدور. ايبراهيمخه ليل خانين نوه سيدير. قاراباغين حاكيمي مئهديقولو خان جاوانشيرين قيزيدير. خاساي خانين حيات يولداشيدير
+0 به يه ن
یاییلیب : چهارشنبه 14 اردیبهشت 1390 | یازار : صاديق صاديقي | بؤلوم : شعر،موسيقي و ادبيات | 0 باخيش لار
Tam Adı Mikayıl Əbdülqadir oğlu İsmayılzadə
Doğum Tarixi 5 iyun, 1908
Doğum Yeri Bakı
Ölüm Tarixi 6 yanvar, 1938
Ölüm Səbəbi repressiya edilib
İsmayılzadə Mikayıl Əbdülqadir oğlu - şair, 1934-cü ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü.
Həyatı
Mikayıl Müşfiq 1908-ci il iyunun 5-də Bakı şəhərində, ziyalı ailəsində doğulmuşdur. İbtidai təhsilini inqilabdan əvvəl rus-tatar məktəbində almışdır. Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra Bakı darül-müəllimində və 12 saylı II dərəcəli məktəbdə oxumuşdur. Azərbaycan Dövlət Darülfünunun dil və adəbiyyat fakültəsini bitirmişdir (1927-1931).
Əmək fəaliyyətinə pedaqoq kimi başlamışdır. Bakı orta məktəblərində yeddi il müəllimlik etmişdir. Son iş yeri 18 saylı Bakı şəhər orta məktəbi olmuşdur (bu məktəb indi onun adını daşıyır). Poetik yaradıcılığa 1926-cı ildə «Gənc işçi» qəzetində çap etdirdiyi «Bir gün» şeirilə başlamışdır. Bundan sonra dövri mətbuatda müntəzəm çıxış etmişdir. O, bədii tərcümə ilə də ciddi məşğul olmuşdur.
1938-ci il yanvarın 6-da cəza tədbirləri dövründə güllələnmişdir. Əbədiləşdirmək üçün Bakıda büstü qoyulmuş, məktəbə, küçəyə və meydana adı verilmişdir.
Yenə o bağ olaydı
Yenə o bağ olaydı, yenə yığışaraq siz
O bağa köçəydiniz.
Biz də muradımızca fələkdən kam alaydıq,
Sizə qonşu olaydıq.
Yenə o bağ olaydı, səni tez-tez görəydim,
Qələmə söz verəydim.
Hər gün bir yeni nəğmə, hər gün bir yeni ilham,
Yazaydım səhər-axşam.
Arzuya bax sevgilim, tellərindən incəmi ?
Söylə ürəyincəmi ?
Yenə o bağ olaydı, yenə sizə gələydik,
Danışaydıq, güləydik.
Ürkək baxışlarınla, ruhumu dindirəydin,
Məni sevindirəydin.
Gizli söhbət açaydıq, ruhun ehtiyacından,
Qardaşından, bacından.
Çəkinərək çox zaman söhbəti dəyişəydin,
Mənimlə əyişəydin.
Yenə bir vuraydı, qəlbimiz gizli-gizli,
Sən ey əsmər bənizli.
Bu yaz bir başqa yazdır, bu yaz daha da xoşdur,
Vay o qəlbə ki, boşdur!
Hər üfüqdə bir həvəs, hər bucaqda bir umud,
İnsanlar daha mə’sud.
Duyğular daha incə, fikirlər daha dərin,
Ürəklər daha sərin.
İnsanların vüqarı, tələbi daha yüksək,
Yolumuzdan daş, kəsək,
Təmizlənmiş bir az da. Ellərin keyfi sazdır,
Bu yaz, bir başqa yazdır!
Yenə o bağ olaydı, yenə o qumlu sahil,
Sular ötəydi dil-dil.
Saçın kimi qıvrılan, dalğalara dalaydım,
Dalıb ilham alaydım.
Əndamını həvəslə, qucaqlarkən dalğalar,
Qəlbimdə qasırğalar,
Fırtınalar coşaydı, qısqanclıqlar doğaydı,
Məni hirsim boğaydı.
Cumub alaydım səni dalğaların əlindəni,
Yapışaydım belindən.
Xəyalımız üzəydi, sevda dənizlərində,
Ləpələr üzərində,
İlhamımın yelkəni, zərrin saçın olaydı,
Sular xırçın olaydı.
Bu nə gözəl şeirdir, bu nə gözəl mənzərə,
Gəlin baxın Xəzərə.
Çıxalım Buzovnada kiçik qayalıqlara,
Seyrə dalım bir ara...
Gecələr sayrışarkən, ulduzlar lalə kimi,
İşıqlar jalə kimi.
Çilənib dağılarkən ətrafa damla-damla,
Ən yaxın bir adamla.
Nə gözəldir dinləmək suların nəğməsini,
Təbiətin səsini!
Nə gözəldir dolaşmaq, isti yay fəsilləri,
Bu sərin sahilləri!
Nə gözəldir səhərlər bizim böyük ruhumuz,
Aşıb-daşan duyğumuz.
Şəklindəki sulara, baxaraq ləzzət almaq,
Bu mavi şe’rə dalmaq.
Dalğalar kimi qalxmaq, dalğalar kimi enmək,
Bə’zən hürküb çəkinmək.
Hər dalğa bir kişnəyən bəyaz yallı at kimi,
Bizim bu həyat kimi!
Yenə o bağ olaydı sevdalar ölkəsində,
O söyüd kölgəsində.
İnci qumlar üstündə yenə verib baş-başa,
Yayı vuraydıq başa.
Günlərimiz keçəydi qızğın fərəhlər kimi,
Dolu qədəhlər kimi.
Yarpaqlar arasından uzadaraq əlini,
Oxşayaraq telini.
Gecələr darayaydı saçlarını ay gözəl!
Sən gözəlsən, ay gözəl?
Əllərində əllərim, gözlərində gözlərim...
Asılaydı sözlərim.
Könlünün qulağından bir qızıl tana kimi,
Günəş doğana kimi.
Bu yaz dostlarım bir az bəxtəvər olacaqlar,
Can-ciyər olacaqlar.
Bir az da uzaqlara açacaqlar yelkəni,
Ruh yeni, höyat yeni...
Çıxacaqlar göyləri aşaraq dönə-dönə,
Buludların fövqünə.
Uçacaqlar sabaha, uçacaqlar yarına,
Efir boşluqlarına.
Vaxtilə bir kölgə tək hür yaşamaq istəyən,
Bu insan oğlu bilsən.
Azadlıq ölkəsində daha şad olacaqdır,
Dünya dad alacaqdır.
Yenə o bağ olaydı, yenə yığışaraq siz,
O bağa köçəydiniz.
Biz də muradımızca fələkdən kam alaydıq,
Sizə qonşu olaydıq.
Yenə o bağ olaydı, səni tez-tez görəydim.
Qələmə söz verəydim.
Hər gün bir yeni nəğmə, hər gün bir yeni ilham,
Yazaydım səhər-axşam.
Arzuya bax, sevgilim, tellərindən incəmi?
Söylə, ürəyincəmi?
قمرالملوك وزيري (۱۲۸۴ تاكستان - ١۴ مرداد ١٣٣٨ شميران) يكي از خونندگان زن معاصر ايراني بود. از وي به عنوان پرآوازه‌ترين خواننده زن آوازهاي سنتي ايران ياد مي‌شود.
قمرالملوك در تاكستان قزوين زاده شد. هنگام تولد پدر نداشت و در ۱۸ ماهگي مادرش هم مرد و از اين زمان تحت سرپرستي مادربزرگش قرار گرفت.
در جواني پس از آشنائـي با استاد مرتضي ني داوود با رديف موسيقي ملي آشنا شد و راهش را براي كسب تجربيات از استادان ديگر هموار ساخت. كار پيشرفت قمر در مدتي كوتاه به آنجا رسيد كه كمپاني «هيز ماسترز ويس» به خاطر ضبط صداي او دستگاه صفحه پر كني به تهران آورد. بعد از آن كمپاني «پوليفون» هم آمد. به گفته ساسان سپنتا 200 صفحه از آوازهاي قمر ضبط شده‌است.
قمر نخستين كنسرت خود را در سال ۱۳۰۳ برگزار كرد. قمر عوايد كنسرت را به امور خيريه اختصاص داد. قمر در سفر خراسان در مشهد كنسرت داد و عوايد آن را صرف آرامگاه فردوسي نمود. در همدان در سال ۱۳۱۰ كنسرت داد و ترانه‌هايي از عارف خواند. وقتي نير الدوله والي خراسان چند گلدان نقره به او هديه كرد آن را به عارف پيشكش نمود. با اين كه عارف مورد غضب والي و دستگاه رضا شاه بود. در سال ۱۳۰۸ به نفع شير و خورشيد سرخ كنسرت داد و عوايد آن به بچه‌هاي يتيم اختصاص داده شد.
گشايش راديو ايران در سال 1319 صداي قمر را به عموم مردم رساند. عارف قزويني و ايرج ميرزا و تيمورتاش وزير دربار، شيفته او شده بودند. با اينهمه قمر از گردآوري زر و سيم پرهيز ميكرد و درآمدهاي بزرگ و هداياي گران را به فقرا و محتاجان مي‌داد.
بانو قمرالملوك وزيري در تاريخ 14 مرداد 1338در شميران، در فقر و تنگدستي مطلق به سكته مغزي درگذشت . وي در گورستان ظهير الدوله بين امام زاده قاسم و تجريش شميران به خاك سپرده شده‌است.
در وصف قمر، استاد محمد حسين شهريار غزل زيبايي را در مدح اين شير زن خوش صدا و گشاده دست سروده‌است. با وجود مخالفت دولت جمهوري اسلامي ايران با ذكر نام قمرالملوك وزيري، «صديق تعريف» (خواننده سنتي كرد) آلبوم ماه بانو را براي بزرگداشت او خواند و منتشر كرد.
از كوري چشم فلك امشب قـمر اينجاست
آري قمر امشب به خدا تا سحر اينجاست
آهسته به گوش فلك از بنده بگوئيد
چشمت ندود اينهمه يكشب قمر اينجاست
آري قمر آن قـُمري خوشخوان طبيعت
آن نغمه سرا بلبل باغ هنر اينجاست
شمعي كه بسويش من جان سوخته از شوق
پروانه صفت باز كنم بال و پر اينجاست
تنها نه من از شوق سر از پا نشناسم
يكدسته چو من عاشق بي پا و سر اينجاست
هر ناله كه داري بكن اي عاشق شيدا
جائي كه كند ناله عاشق اثر اينجاست
مهمان عزيزي كه پي ديدن رويش
همسايه همه سر كشد از بام و در اينجاست
ساز خوش و آواز خوش و باده دلكش
اي بيخبر آخر چه نشستي خبر اينجاست
آسايش امروزه شده درد سر ما
امشب دگر آسايش بي درد سر اينجاست
اي عاشق روي قمر اي ايرج ناكام
برخيز كه باز آن بت بيدادگر اينجاست
آن زلف كه چون هاله به رخسار قمر بود
باز آمده چون فتنهً دور قمر اينجاست
اي كاش سحر نايد و خورشيد نزايد
كامشب قمر اينجا قمر اينجا قمر اينجاست
استاد محمد حسين شهريار
به نقل از
اين روزها
زينب پاشا چهرهي يك زن شجاع و عدالت خواه - رحيم رئيس*نيا
زينب پاشا، سردستهي زنان شركت كننده در نهضت تحريم تنباكو و گشودن انبارهاي محتكران تبريز در اواخر سلطنت ناصرالدين شاه و اوايل سلطنت مظفرالدين شاه قاجار است. دربارهي او همين قدر ميدانيم كه در محلهي عمو زينالدين، از محلات حاشيهاي تبريز به دنيا آمده ، و نام پدرش شيخ سلمان بوده است. نخستين حضور او در چشم انداز تاريخ در جريان قيام تحريك تنباكو است. تبريز به دنبال انتشار اعلان شركت رژي از اوايل محرم 1309 به جوش و خروش درآمد و در اندك مدتي «متجاوز از بيست هزار نفر مسلح» شدند، چنان كه سرانجام دربار قاجاري به متوقف شدن عمليات شركت رژي در اين شهر فرمان داد و در نتيجه طغيان روبه توسعه در اواسط صفر همان سال فروكش كرد. به احتمال قوي زينب هم در همين دورهي يك و نيم ماهه بوده كه به قيامي كه موجبات نگراني جدي ناصرالدين شاه و رجال درباري را در تهران و تبريز فراهم آورده بود، پيوسته است.
كريم طاهرزاده بهزاد، از شاهدان عيني آن حادثه شنيده است كه در همان روزها كه بازار تبريز به دعوت مجتهد متنفذ شهر بسته بود، دولتيان با مرعوب كردن بازاريان در حال گشودن بازار بودهاند كه يك مرتبه عدهاي زن مسلح كه گوشههاي چادر نماز خود را به كمر بسته بودهاند، در بازار ظاهر شده، بازار را مجدداً بستند. گروه زينب اقدامات بعدي مأموران دولتي را براي باز كردن بازار نقش بر آب كردند. اين تجربهي موفقيت آميز موجب شد كه پس از آن هر وقت ظلم و ستم حكومت استبدادي از حد ميگذشته دستهي زنها «به سرپرستي زينب پاشا خروج و كانون فساد را ويران نموده، پس از آن از نظرها پنهان ميشدند و كسي به هويت آنان پي نميبرد.»
طاهرزاده در بحث از حوادث مذكور و مؤثر واقع شدن اقدام زنان اشاره به سنتي كرده است كه بيگمان در نقاط ديگر ايران هم كم و بيش رواج داشته است. به نوشتهي وي هر مرد وظيفه داشته كه شئونات زنان را كه در ميان جامعه احترام فوقالعاده داشتهاند، ولو با فدا كردن جان خود حفظ نمايد. لذا وقتي عدهاي زن در بازار ظاهر ميشدند، احساسات مردان شعلهور گشته، به پا ميخاستند و مانع را از ميان برميداشتند. اين غليان وقتي به اوج ميرسيد كه زني لچك خود را به نشانهي استمداد به طرف مردان پرتاب بكند.
زينب پاشا كه بي بي شاه زينب، زينب باجي، دهباشي زينب نيز معروف بوده، در سالهاي بعدي نيز در كار كشف انبارهاي غلات مالكان و گشودن آنها و تقسيم گندم و جو احتكار شده بين خانوادههاي تنگ دست فعال بوده است. نام او در حوادث مصادرهي انبار ميزرا عبدالرحيم قائم مقام، پيش كار آذربايجان و انبار نظامالعلما برده شده است. به نوشتهي اعتمادالسلطنه حادثهي اول در 11- 12 صفر 1313 روي داده و مردم به جان آمده از تعديلات قائم مقام و اقوامش و ترقي قيمت نان و قحطي به ستوه آمده، براي شكايت به در خانهي پيش كار ميروند و او هم به تفنگچيان خود دستور شليك ميدهد. در نتيجهي تيراندازي آنها به روايتي بيست و به روايتي سي نفر كشته ميشوند، و قائم مقام خود از ترس شورشيان به عمارت وليعهد پناهنده مي‌شود و بعضي از بستگانش از شهر فرار ميكنند. وي بعد هم به گزارش خود اضافه ميكند:
«ميگويند اين فتنه غليظتر از اينهاست و عشر اين را ذكر نكردهاند و به بندگان همايون عرض ننمودهاند». اعتمادالسلطنه كه از قرار معلوم در روزهاي بعدي اطلاعات زيادي دربارهي حادثهي مو رد بحث به دست آورده بوده، دو هفته پس از يادداشت سابق دربارهي آن چنين مينويسد :
«فتنهي تبريز خيلي غليظ شده است. خانهي قائم مقام را مردم غارت كردهاند و ... مردم بدواً خيال غارت خانه را... نداشتهاند. از كوچه عبور ميكردهاند كه به سيد حمزه يا قدم گاه صاحبالزمان به بست روند. قائم مقام ... همين كه صداي اين جمعيت را شنيد... خودش از در ديگر فرار كرد و به الواط اسكوئي [محافظ خانه] حكم شليك داد. سي نفر مقتول و شصت نفر مجروح شدند...».
اعتمادالسلطنه به شركت زنان در اين حادثه اشارهاي نكرده است، اما در گزارش اوت 1895 / صفر 1313 هرگون فرانسوي از تظارات «حدود سه هزار زن چوب به دست» كه «كسبه را به بستن دكان و پيوستن به راه پيمايان مجبور كردند» و بر اثر تيراندازي افراد قشون در روز اول شورش پنج و در روز دوم سه زن كشته و تعدادي زخمي شدند و شعار زنان به شعار سياسي بر ضد سلطنت قاجاريه تبديل شده، سخن رفته است. ميرزا فرخ نامي كه حادثهي مذكور را در همان زمان به نظم [تركي] كشيده، زينب پاشا را رهبر اين حركت قلمداد كرده است. خلاصهي مضمون سرودهي بيست و دو بيتي وي از اين قرار است :
چون تخت حكومت در تبريز خالي مانده، قائم مقام را والي كردند. پس از انتصاب او تبريز شلوغ شد و گرسنگي بيداد كرد، و نهايتا كارد به استخوان رسيد و طايفهي اناث ديدند كه در مردان نشاني از غيرت نيست، زينب دهباشي به زنان خبر داد كه به آلات حرب مسلح بشوند و همه باهم به دلـله زن بازار حمله كنند و ببينند كه آيا او ميتواند راستهي بازر را بندد يا نه؟ زينب حكم كرد و زنان بازار را سراسر بستند.
اهل اناث پس از بستن راستهي بازار به سوي پل قاري- كه نزديك خانهي قائم مقام بود – روان شدند و قائم مقام كه وحشت كرده بود، به الواط حكم كرد كه به پشت بام بروند و هريك از آنان يك تفنگ آئينهدار برداشتند و گلوله بازي شروع شد. مردم تاچنين ديدند وارد حمام شدند و خيليها گلوله خوردند و به خون غلتيدند . به حضرت والا [وليعهد؟] خبر دادند كه خلق خانهي قائم مقام را زير و زبر كردهاند و از گلوله هراسي ندارند. حضرت والا به مردم پيغام فرستاد كه آرام گيرند تا فردا چارهاي بينديشد. اما زينب دهباشي اعتنايي نكرده، از جمعيت [زنان] خواست تا آرام نگيرند و نشان دهند مردانه سر حرف خود ايستادهاند.
اين حقير (ميرزا فرخ) آن روز ترس از خانه بيرون نيامدم. صداي توپ و تفنگ دوباره بلند ...
يك شعر تركي هفت بندي – هر بند مشتمل بر پنج بيت با برگردان «زينب پاشا چوبي به مشت، رو كرده بر بازارها» - نيز كه از قرار معلوم در همان ايام سروده شده، دربردارندهي اطلاعاتي دربارهي زينب پاشا و يارانش است.
در اين سروده گفته مي‌شود: زينب پاشا كه چادرش را به كمر بسته و آستينهايش را بالا زده و روي خود را با چارقدش گرفته، نقشهي خود را پيشاپيش كشيده و مقدمات لازم را تدارك ديده بود، آمد و در جلو مسجد عمو زين الدين ايستاد و هفت يارش را كه عبارت بودند از فاطمه نساء، سلطان بيگم، ماه شرف، جاني بيگ، خيرالنساء، ماه بيگم و شاه بيگم را جمع كرد و دستورات لازم را به آنها داده، گفت بازار را بايد ببنديم تا چارهاي براي گرسنگي پيدا شود و...
زينب پاشا در تاراج خانهي نظامالعلماي ديبا نيز كه به علت قلت نان در اوايل نيمهي دوم ربيعالثاني در تبريز صورت گرفته، شركت داشته است. روزنامهي ناصري كه در تبريز انتشار مييافته، گزاراشي از شورش مذكور كه منجر به كشته شدن عدهاي و ويراني خانههاي نظامالعلما و علاءالملك و ثقهالدوله شده، در شمارهي مورخ 21 ربيعالثاني 1316 خود درج كرده است. طاهرزاده بهزاد، در آن زمان شاگرد مدرسه بوده و محل غارت شده را ديده ، اين حادثه را «آخرين صحنهي زينب پاشا» به شمار آورده است.
اما بنا به روايتي ديگر آخرين حادثهي قابل ذكر زندگي زينب پاشا را بايد درگيري او با عساكر عثماني در جريان مسافرتش به عتبات، كه در اواخر عمرش روي داد، دانست.
زينب پاشا با چهرهي يك زن شجاع و حق طلب و عدالت خواه در ادبيات شفاهي راه يافته و هنوز هم نام وي ورد زبان مردم آذربايجان است و هر زني كه ابراز رشادت نمايد، ميگويند زني است مثل زينب پاشا.
در قحطيهاي بعدي نيز مردم به محتكران آزمند ميگفتهاند: «فقط زينب پاشا از پس شما نامردان برميآيد!» قهرمان خطيبي شاعر معاصر آذربايجاني منظومهاي به نام زينب پاشا به زبان تركي آذربايجاني سروده است.
منابع :
□آذربايجان، مجله، تبريز، ض 9 (شهريور 1325 / سپتامبر 1946).
□اعتمادالسلطنه، روزنامهي خاطرات اعتمادالسلطنه، به كوشش ايرج افشار، تهران 1356، ص1026 – 1027، 1031.
□رحيم رئيس نيا، ايران و عثماني در آستانهي قرن بيستم، ج 2، تبريز 1374، ص 644- 662.
□بهزاد سحرگاهي، نقش زنان ايراني در انقلاب مشروطه، روزنامهي مهد آزادي، تبريز، شمارهي مسلسل 3460 (12 مرداد 1381)، زينب پاشا قياميندا ...، مهد آزادي، شمارهي مسلسل 3443 ( 8 آبان 1380)، ص 4؛ ص 3.
□صمد سرداري نيا، تبريز در نهضت تنباكو، تبريز 1377، ص 120- 132.
□كريم طاهرزاده بهزاد، قيام آذربايجان در انقلاب مشروطيت ايران، تهران بيتا، ص 84 – 85.
□ناصري ، روزنامه تبريز، س 5، ش 21 (21 ربيعالثاني 1316 / 9 سپتامبر 1898).
□هما ناطق، نگاهي به برخي نوشتهها و مبارزات زنان در دوران مشروطيت، كتاب جمعه، تهران، شماره 30( 23 اسفند 1358)، ص 45 – 54.
□عبدالحسين ناهيدي، زنان ايران در جنبش مشروطه تبريز، 1360، ص 41 – 54.
زينب پاشا، سردستهي زنان شركت كننده در نهضت تحريم تنباكو و گشودن انبارهاي محتكران تبريز در اواخر سلطنت ناصرالدين شاه و اوايل سلطنت مظفرالدين شاه قاجار است. دربارهي او همين قدر ميدانيم كه در محلهي عمو زينالدين، از محلات حاشيهاي تبريز به دنيا آمده ، و نام پدرش شيخ سلمان بوده است. نخستين حضور او در چشم انداز تاريخ در جريان قيام تحريك تنباكو است. تبريز به دنبال انتشار اعلان شركت رژي از اوايل محرم 1309 به جوش و خروش درآمد و در اندك مدتي «متجاوز از بيست هزار نفر مسلح» شدند، چنان كه سرانجام دربار قاجاري به متوقف شدن عمليات شركت رژي در اين شهر فرمان داد و در نتيجه طغيان روبه توسعه در اواسط صفر همان سال فروكش كرد. به احتمال قوي زينب هم در همين دورهي يك و نيم ماهه بوده كه به قيامي كه موجبات نگراني جدي ناصرالدين شاه و رجال درباري را در تهران و تبريز فراهم آورده بود، پيوسته است.
طاهرزاده در بحث از حوادث مذكور و مؤثر واقع شدن اقدام زنان اشاره به سنتي كرده است كه بيگمان در نقاط ديگر ايران هم كم و بيش رواج داشته است. به نوشتهي وي هر مرد وظيفه داشته كه شئونات زنان را كه در ميان جامعه احترام فوقالعاده داشتهاند، ولو با فدا كردن جان خود حفظ نمايد. لذا وقتي عدهاي زن در بازار ظاهر ميشدند، احساسات مردان شعلهور گشته، به پا ميخاستند و مانع را از ميان برميداشتند. اين غليان وقتي به اوج ميرسيد كه زني لچك خود را به نشانهي استمداد به طرف مردان پرتاب بكند.
زينب پاشا كه بي بي شاه زينب، زينب باجي، دهباشي زينب نيز معروف بوده، در سالهاي بعدي نيز در كار كشف انبارهاي غلات مالكان و گشودن آنها و تقسيم گندم و جو احتكار شده بين خانوادههاي تنگ دست فعال بوده است. نام او در حوادث مصادرهي انبار ميزرا عبدالرحيم قائم مقام، پيش كار آذربايجان و انبار نظامالعلما برده شده است. به نوشتهي اعتمادالسلطنه حادثهي اول در 11- 12 صفر 1313 روي داده و مردم به جان آمده از تعديلات قائم مقام و اقوامش و ترقي قيمت نان و قحطي به ستوه آمده، براي شكايت به در خانهي پيش كار ميروند و او هم به تفنگچيان خود دستور شليك ميدهد. در نتيجهي تيراندازي آنها به روايتي بيست و به روايتي سي نفر كشته ميشوند، و قائم مقام خود از ترس شورشيان به عمارت وليعهد پناهنده مي‌شود و بعضي از بستگانش از شهر فرار ميكنند. وي بعد هم به گزارش خود اضافه ميكند:
«ميگويند اين فتنه غليظتر از اينهاست و عشر اين را ذكر نكردهاند و به بندگان همايون عرض ننمودهاند». اعتمادالسلطنه كه از قرار معلوم در روزهاي بعدي اطلاعات زيادي دربارهي حادثهي مو رد بحث به دست آورده بوده، دو هفته پس از يادداشت سابق دربارهي آن چنين مينويسد :
«فتنهي تبريز خيلي غليظ شده است. خانهي قائم مقام را مردم غارت كردهاند و ... مردم بدواً خيال غارت خانه را... نداشتهاند. از كوچه عبور ميكردهاند كه به سيد حمزه يا قدم گاه صاحبالزمان به بست روند. قائم مقام ... همين كه صداي اين جمعيت را شنيد... خودش از در ديگر فرار كرد و به الواط اسكوئي [محافظ خانه] حكم شليك داد. سي نفر مقتول و شصت نفر مجروح شدند...».
اعتمادالسلطنه به شركت زنان در اين حادثه اشارهاي نكرده است، اما در گزارش اوت 1895 / صفر 1313 هرگون فرانسوي از تظارات «حدود سه هزار زن چوب به دست» كه «كسبه را به بستن دكان و پيوستن به راه پيمايان مجبور كردند» و بر اثر تيراندازي افراد قشون در روز اول شورش پنج و در روز دوم سه زن كشته و تعدادي زخمي شدند و شعار زنان به شعار سياسي بر ضد سلطنت قاجاريه تبديل شده، سخن رفته است. ميرزا فرخ نامي كه حادثهي مذكور را در همان زمان به نظم [تركي] كشيده، زينب پاشا را رهبر اين حركت قلمداد كرده است. خلاصهي مضمون سرودهي بيست و دو بيتي وي از اين قرار است :
چون تخت حكومت در تبريز خالي مانده، قائم مقام را والي كردند. پس از انتصاب او تبريز شلوغ شد و گرسنگي بيداد كرد، و نهايتا كارد به استخوان رسيد و طايفهي اناث ديدند كه در مردان نشاني از غيرت نيست، زينب دهباشي به زنان خبر داد كه به آلات حرب مسلح بشوند و همه باهم به دلـله زن بازار حمله كنند و ببينند كه آيا او ميتواند راستهي بازر را بندد يا نه؟ زينب حكم كرد و زنان بازار را سراسر بستند.
اهل اناث پس از بستن راستهي بازار به سوي پل قاري- كه نزديك خانهي قائم مقام بود – روان شدند و قائم مقام كه وحشت كرده بود، به الواط حكم كرد كه به پشت بام بروند و هريك از آنان يك تفنگ آئينهدار برداشتند و گلوله بازي شروع شد. مردم تاچنين ديدند وارد حمام شدند و خيليها گلوله خوردند و به خون غلتيدند . به حضرت والا [وليعهد؟] خبر دادند كه خلق خانهي قائم مقام را زير و زبر كردهاند و از گلوله هراسي ندارند. حضرت والا به مردم پيغام فرستاد كه آرام گيرند تا فردا چارهاي بينديشد. اما زينب دهباشي اعتنايي نكرده، از جمعيت [زنان] خواست تا آرام نگيرند و نشان دهند مردانه سر حرف خود ايستادهاند.
اين حقير (ميرزا فرخ) آن روز ترس از خانه بيرون نيامدم. صداي توپ و تفنگ دوباره بلند ...
يك شعر تركي هفت بندي – هر بند مشتمل بر پنج بيت با برگردان «زينب پاشا چوبي به مشت، رو كرده بر بازارها» - نيز كه از قرار معلوم در همان ايام سروده شده، دربردارندهي اطلاعاتي دربارهي زينب پاشا و يارانش است.
در اين سروده گفته مي‌شود: زينب پاشا كه چادرش را به كمر بسته و آستينهايش را بالا زده و روي خود را با چارقدش گرفته، نقشهي خود را پيشاپيش كشيده و مقدمات لازم را تدارك ديده بود، آمد و در جلو مسجد عمو زين الدين ايستاد و هفت يارش را كه عبارت بودند از فاطمه نساء، سلطان بيگم، ماه شرف، جاني بيگ، خيرالنساء، ماه بيگم و شاه بيگم را جمع كرد و دستورات لازم را به آنها داده، گفت بازار را بايد ببنديم تا چارهاي براي گرسنگي پيدا شود و...
زينب پاشا در تاراج خانهي نظامالعلماي ديبا نيز كه به علت قلت نان در اوايل نيمهي دوم ربيعالثاني در تبريز صورت گرفته، شركت داشته است. روزنامهي ناصري كه در تبريز انتشار مييافته، گزاراشي از شورش مذكور كه منجر به كشته شدن عدهاي و ويراني خانههاي نظامالعلما و علاءالملك و ثقهالدوله شده، در شمارهي مورخ 21 ربيعالثاني 1316 خود درج كرده است. طاهرزاده بهزاد، در آن زمان شاگرد مدرسه بوده و محل غارت شده را ديده ، اين حادثه را «آخرين صحنهي زينب پاشا» به شمار آورده است.
اما بنا به روايتي ديگر آخرين حادثهي قابل ذكر زندگي زينب پاشا را بايد درگيري او با عساكر عثماني در جريان مسافرتش به عتبات، كه در اواخر عمرش روي داد، دانست.
زينب پاشا با چهرهي يك زن شجاع و حق طلب و عدالت خواه در ادبيات شفاهي راه يافته و هنوز هم نام وي ورد زبان مردم آذربايجان است و هر زني كه ابراز رشادت نمايد، ميگويند زني است مثل زينب پاشا.
در قحطيهاي بعدي نيز مردم به محتكران آزمند ميگفتهاند: «فقط زينب پاشا از پس شما نامردان برميآيد!» قهرمان خطيبي شاعر معاصر آذربايجاني منظومهاي به نام زينب پاشا به زبان تركي آذربايجاني سروده است.
□آذربايجان، مجله، تبريز، ض 9 (شهريور 1325 / سپتامبر 1946).
□اعتمادالسلطنه، روزنامهي خاطرات اعتمادالسلطنه، به كوشش ايرج افشار، تهران 1356، ص1026 – 1027، 1031.
□رحيم رئيس نيا، ايران و عثماني در آستانهي قرن بيستم، ج 2، تبريز 1374، ص 644- 662.
□بهزاد سحرگاهي، نقش زنان ايراني در انقلاب مشروطه، روزنامهي مهد آزادي، تبريز، شمارهي مسلسل 3460 (12 مرداد 1381)، زينب پاشا قياميندا ...، مهد آزادي، شمارهي مسلسل 3443 ( 8 آبان 1380)، ص 4؛ ص 3.
□صمد سرداري نيا، تبريز در نهضت تنباكو، تبريز 1377، ص 120- 132.
□كريم طاهرزاده بهزاد، قيام آذربايجان در انقلاب مشروطيت ايران، تهران بيتا، ص 84 – 85.
□ناصري ، روزنامه تبريز، س 5، ش 21 (21 ربيعالثاني 1316 / 9 سپتامبر 1898).
□هما ناطق، نگاهي به برخي نوشتهها و مبارزات زنان در دوران مشروطيت، كتاب جمعه، تهران، شماره 30( 23 اسفند 1358)، ص 45 – 54.
□عبدالحسين ناهيدي، زنان ايران در جنبش مشروطه تبريز، 1360، ص 41 – 54.
+0 به يه ن
یاییلیب : چهارشنبه 14 اردیبهشت 1390 | یازار : صاديق صاديقي | بؤلوم : شعر،موسيقي و ادبيات | 0 باخيش لار
ودود مؤذن به سال ۱۳۳۹ در شهر اردبيل در خانواده*اي مذهبي زاده*شد. به لحاظ موروثي بودن صداي خوش در خانوادهمؤذن*زاده اردبيلي وي نيز از اين موهبت بهره*مند شد و از كودكي به فراگيري موسيقي مقامي در خانواده خود پرداخت.
او در دو زمينه موسيقي ايراني و موسيقي آذري فعاليتهاي چشمگيري دارد بطوريكه در سال ۵۸ موسيقي ايراني را نزد استادان (مرحوم ملت*پرست، شاملو، آشتياني) شروع كرده و از سال ۵۹ در چاووش به محضر استاد ناصح*پور راه يافت و از محضر او بهره برد. همزمان نزد استاد مظهري به فراگيري نواختن تار پرداخت و از سال ۶۵ به فراگيري علمي و آكادميك موسيقي آذري پرداخت و از محضر استاد آغاخان عبدالله*يف بهره*مند شد و راه و روش وي را ادامه داد. وي در نتيجه مجالست و آشنايي با استادان بزرگ موسيقي آذربايجان همانند حاجي*بابا حسين*اف، يعقوب احمداف، راميز قلي*اف، عارف بابايف و ساير هنرمندان بزرگ آذربايجان موفق به اجراي شيوه*هاي مختلف موسيقي مقامي آذربايجان شد و توانست آثار به ياد ماندني را از خود به جاي بگذارد تا حدي كه راديو دولتي آذربايجان(باكو) وي را سرآمد خوانندگان مقامي ايران قلمداد كرد. او به همراه استاد بزرگ كمانچه هابيل علي*اف به اجراي كنسرت*هاي متعددي در نقاط مختلف ايران پرداخت. ودود مؤذن ضمن تحقيق گسترده در موسيقي عاشيقي به فراگيري نواختن ساز قوپوز نزد استاد حيدري پرداخته*است. وي از سال ۶۹ در واحد موسيقي صدا و سيما همكاري خود را آغاز كرده و در اين مدت سرودهاي مختلفي را اجرا و ضبط نموده است.
يشان از سال ۷۲ با اركستر بزرگ نظامي دانشگاه نظام به عنوان تك*نواز همكاري داشته و در جشنواره*هاي مختلفي به اجراي برنامه پرداخته*است. همچنين با تشكيل گروه سهند در مركز سرود و آهنگهاي انقلابي تالار وحدت از سال ۶۸ تا ۷۶ موفق به اجراي كنسرت*هايي در نقاط مختلف ايران و خارج از كشور شد و از سال ۱۳۷۶ نيز با تشكيل گروه آراز به عنوان خواننده به فعاليت خود ادامه داده و توانست آثار ماندگاري را بخصوص در خارج از كشور اجرا نمايد.ولي فعاليتهاي هنري او به موسيقي ختم نمي*شود.
در زمينه نقاشي از نقاشان بازاري مطرح كشور هستند . تا به حال ۴ مجلد از نمونه آثار ايشان به چاپ رسيده*است.
درباره اذان شيخ كريم موذن زاده اردبيلي
پسران شيخ كريم، اذاني را كه پدرشان در آواز بيات ترك ساخته بود، مي*خواندند. اما بيشتر از همه رحيم موذن*زاده آن را مي*خواند به خصوص كه بعد از مرگ پدر، او به جاي شيخ كريم موذن مسجد امام شد. ودود موذن*زاده فرزند سليم موذن*زاده اردبيلي، سومين نسل از اين خانواده*است كه اين اذان را مي*خواند. آنها همه صداي خوبي دارند و راه شيخ كريم را دنبال كرده*اند.ودود موذن*زاده درباره ساخت اين اذان مي*گويد: پدربزرگم شيخ كريم، موذن، مداح و تعزيه*خوان بود اما موسيقي ايراني را به خوبي مي*شناخت. آن دوره بيشتر مداحان و تعزيه*خوان*ها به خصوص آذري*ها، موسيقي دستگاهي را مي*شناختند. مكتب*خانه*هايي بود كه مداحان آنجا دوره مي*ديدند، البته نه به اندازه يك موسيقي*دان بلكه تا اندازه*اي كه موسيقي اصيل و دستگاه*هاي معروف آن را بشناسند و بتوانند اجرا كنند. شيخ كريم در جواني اذان را بر اساس آواز بيات ترك مي*خواند. اذاني كه شيخ كريم موذن*زاده در مسجد امام بازار تهران اجرا كرد، آنقدر مورد توجه قرار مي*گرفت كه راديو آن را ضبط كرد. اين اذان به گفته خانواده شيخ كريم اولين اذاني است كه از راديو پخش شده*است. ودود موذن*زاده ماجراي ضبط راديويي اذان را اين*گونه تعريف مي*كند: پدرم مي*گويد سال هزار و سيصد و بيست و دو اين اذان ضبط و از راديو پخش شد تا سال سي و هفت هم پخش مي*شد. اما از آن به بعد، اذان پسر بزرگ شيخ كريم يعني رحيم موذن*زاده پخش شد. او پس از پدر در مسجد امام اذان مي*گفت. بعد هم در حوزه علميه قم درس خواند و منبرخوان مسجد امام شد. سال*ها آنجا منبر مي*گفت و بعد از منبرها به مناسبت*هايي مي*خواند. قبل از اين*كه شيخ كريم اذاني را در موسيقي ايراني آواز بيات ترك بخواند، تمام اذان*ها عربي بود. او كار دشواري را به سرانجام رساند چرا كه گنجاندن اذان در دستگاه*هاي ايراني، كار آساني نيست. بعد از او هم تلاش*هاي زيادي براي خواندن اذان*هاي مشابه شد، اما هيچ*كدام با موفقيت همراه نبود. اذان موذن*زاده*ها تنها اذان در دستگاه*هاي موسيقي ايراني است. خود من هم هفت سال پيش در مسابقه*اي به كمك دوستاني كه همه صاحب*نظر موسيقي بودند، مي*خواستم در اين اذان تغيير بدهم، اما هيچ كاري نتوانستم بكنم. انگار اين اذان يك معجزه بود.
موذن در زمينه مجسمه سازي هم تبحر خاصي دارد.او دوره تكميلي مجسمه سازي را در كشورآذربايجان وازاستادان بنام آموزش ديده*است.مجسمه*هاي خلق شده از جنس برنز او ازمشاهير بنام اردبيل در ميدانهاي مختلف شهر اردبيل چشم هر بيننده*اي را نوازش ميدهد.
نمونه اثار از پيكره ي شاه اسماعيل صفوي , استاد شهريار
ميرزا محمد عليخان در ششم خرداد ماه 1256 شمسي در محله نوبر تبريز متولد شد. وي مقدمات دانش هاي زمان را در مكتب آخوند ملا زين العابدين به پايان رسانيد و بعدها فقه و ادبيات عرب و حكمت و منطق را نيز پيش استادان ديگر و رياضي و نجوم را نزد پدر خود كه جزو رياضي دانان عصر خود بود فراگرفت. وي به زبانهاي فرانسه و انگليسي تسلط كافي يافت و سپس به معلمي پرداخت و در آموزشگاه خود به تدريس علوم طبيعي پرداخت.
كتابخانه تربيت كه در سال 1300 تاسيس شد به كوشش وافر و سعي طاقت فرساي وي انجام شد. در ابتدا نام اين كتابخانه و قرائتخانه بنام « كتابخانه و قرائتخانه عمومي معارف» مشهور، ولي سپس بنام فعلي تغيير نام يافت .
اولين مدرسه دخترانه بنام « ناموس » نيز در سال 1301 شمسي در تبريز به همت شادروان تربيت بنيان نهاده شد. همچنين مدرسه حقيقت در سال1302 شمسي و مدرسه دوشيزگان را كه بعدها نخستين مدرسه دخترانه شد در 1301 شمسي گشود. و خانم هاجر تربيت، عيال ايشان مديريت آن را داشتند. از سال 1307 تا 1309 شمسي شهردار تبريز بود. در اين مدت كوتاه اقدامات اساسي بسياري انجـام داد باغ گلستان كه در محل گورستان گجيل ساخته شده از يادگارهاي اوست. همچنين احداث خيابانهاي فردوســـي، تربيت، خاقاني نيز از كارهاي اوست. در هنگام تصدي رياست فرهنگ آذربايجان مجله « گنجينه معارف » را منتشر مي كرد. همچنين در سال 1281 ه . ش به كمك تقي زاده و اعتصمام الملك مجله اي بنام«گنجينه فنون » را منتشر ساخت. روزنامه « اتحاد » كه جهت سياسي داشت نيز تا چندين شماره به قلم تواناي وي و كوشش وافرش منتشر شد.
محمد عليخان تربيت در دوره دوم مجلس شوراي ملي به نمايندگي مردم تبريز انتخاب شد و اين مرد شريف با علي مسيو همكاري بسيار نزديكي داشت و جزو سران «مركز غيبي» بود. اين مركز هسته اصلي سازمان اجتماعيون عاميون بود.
تربيت در سال 1318 به همراه دوستش عبدالرزاق خان ترور گرديد. از خصوصيات فردي او بايد به پاكدامني، شيرين زباني و خوش بياني و همچنين اخلاق پسنديده اشاره كرد. كتاب « تاريخ مطبوعات ايران » و « دانشمندان آذربايجان » از مهم ترين آثار تربيت مي باشد. او سفرهاي زيادي به باكو، استانبول ، و مصر و اروپا كرد و فعاليتهاي مختلفي انجام داد.
او را بايد يك ركن اساسي در ترويج فرهنگ و تمدن در عصر حاضر و در منطقه آذربايجان دانست
در تاريخ هميشه مرداني وجود داشتند كه با وجود اين كه مقام و منزلتشان بسيار بلند و رفيع بوده امٌا همواره در طول تاريخ از آنها ياد نشده و يا حداقل كمتر ياد شده!يكي از اين مرداني كه با وجود اين كه جايگاهي بسيار رفيع در دنيا دارد اما همواره(لا اقلب براي ما)گمنام بوده است كسي نيست جز يكي ديگر از فرزندان آذربايجان يعني شيخ صفي الدين اورموي.
عبدالمومن بن يوسف بن فاخر صفي الدين اورموي معروف به شيخ صفي الدين اورموي دانشمند،موسيقيدان و خوشنويس برجسته،در سال 613 هجري قمري در اروميه(آذربايجان)متولد شد و در كودكي به بغداد رفت.
در بغداد او در دربار خليفه كار مي كرد و در همان جا نواختن عود را فرا گرفت و در اين حرفه قابليت وي بيش از خط (خوشنويسي)بود.
وي اولين بار اصوات موسيقي را از حالت سماعي به صورت مكتوب در آورده است.
آنچه نام صفي الدين را براي هميشه در تاريخ موسيقي زنده نگاه مي دارد دو اثر گرانقدر وي به نام "رساله شرفيه"و"الادوار" است.
البته كتاب الادوار او اخيراً به زبان تركي هم چاپ شده است!
اثر ديگري به نام "في العلوم العروض و القوافي البديع"داشته كه خوشبختانه مانند دو اثر او در موسيقي مصون از حوادث مانده است.
كتابهاي صفي الدين اورموي براي كساني كه بعد از او در موسيقي كار كرده اند حكم ماخذ و مرجع را داشته است.
صفي الدين هنگامي كه در اصفهان بوده است يك نوع عود به نام"نزهت" و نوعي سنتور به نام"مغني"نيز ساخته است .
از شاگردان او نيز مي توان به سهروردي اشاره كرد كه چند سال در خدمت او شاگردي كرده است.
گفته اند"شيخ صفي الدين اورموي" با نواختن عود در "كاظيم داشي" اورميه هلاكوخان را به آرامش و خونسردي فرا خوانده است.
شيخ صفي الدين اورموي پس از 80 سال زندگي پر بار در گذشت اما هنوز اطلاع دقيقي از محل دفن او وجود ندارد اما در بعضي منابع آمده است كه وي در گورستان سرخاب تبريز به خاك شپرده شده است.
اما در اينجا سوالي كه وجود دارد اين است كه چرا بايد فردي به اين شايستگي و بزرگي كه از افتخارات نه تناه آذربايجان و شرق بلكه افتخاري است براي جهان اينچنين از افكار ملت آذربايجان بيگانه باشد؟
